Funbound in Finland: wij trokken naar de Nordic Gravel Series

Drie f*cking jaar. Zolang zit ik al op hete kolen om kennis te maken met de eindeloze gravelwegen van Finland. Covid-19 stak in 2020 en 2021 stokken in de wielen en de geboorte van mijn tweede zoontje hield me vorige zomer aan huis gekluisterd. Maar nu is het eindelijk zover. Op 3 juni sta ik aan de start van de eerste manche van de Nordic Gravel Series op Kimito. Dat is het grootste eiland in de archipel voor de zuidkust van Finland. Het is nota bene wereldfietsdag én de dag van Unbound Gravel in Kansas. Een gravelhoogdag dus. Al heb ik geen seconde spijt dat ik me niet in het massagebeuren in Emporia bevind, maar wel op een gezellig landgoed met zicht op de Baltische zee… Hier doen we dit weekend niet van Unbound, maar van Funbound!

Fris aan de vis

De fun begint voor mij al op donderdag, twee dagen voor het eigenlijke event. Ik heb bij ‘Peloton Cycling Eatery’ in het hartje van Helsinki afgesproken met Maarten Patteeuw, de organisator van de Nordic Gravel Series. Ik hoor je al denken: “Die Finnen hebben namen die verdacht Vlaams klinken!” Maar neen: Maarten is een geboren en getogen Bruggeling die al vele jaren in Finland woont. Na een paar marketingjobs bij grote bedrijven als Nokia veranderde hij het geweer van schouder en stampte hij samen met enkele partners een verhuurdienst voor sportieve fietsen uit de rotsachtige grond in Helsinki. Van het één kwam echter het ander en vijf jaar geleden zagen de Nordic Gravel Series het levenslicht. Dat is een reeks kwalitatieve gravelevents in Finland, Zweden en Noorwegen, waarvan ‘Kimito Island’ dit jaar de eerste tocht is.

Tijdens een voortreffelijke lunch in het café, waar de passie voor koers gecombineerd wordt met die voor lekker eten, vertelt Maarten me meer: “Het fietsseizoen is kort in Finland en veel vroeger dan juni kunnen we niet starten met het organiseren van evenementen. Het weer kan ook in mei nog wispelturig zijn. Al mag je ons event vorig jaar op Kimito ook gerust apocalyptisch noemen: de godganse dag regen, wind en zo’n acht graden. De deelnemers konden achteraf niet snel genoeg in de sauna zitten. Gelukkig ziet het weer er overmorgen een pak beter uit.”

De weergoden zijn ons inderdaad gunstig gezind. Het wordt de komende dagen zonnig en droog in Zuid-Finland. Al tandenknarste ik toch even als ik de temperaturen zag: zo’n dertien graden. En dat terwijl het in België meer dan tien graden warmer is… Soit: ook al is het fris aan de vis, aan de Finse bossen zal ons Belgenlandje alleszins niet kunnen tippen.

Als Nederlands met een hete patat in je mond

Vanuit Helsinki is het een tweetal uur rijden richting Kimito en die leg ik samen af met Max van BMC. Het Zwitserse merk is voor het eerst partner van de Nordic Gravel Series en zorgt voor logistieke ondersteuning. Daar kan ik ook meteen van profiteren, want voor dit weekend krijg ik een spiksplinternieuwe ‘Kaius 01 Three’ onder de bips geschoven. Dat is een razendsnelle gravelracer die ik bij de lancering in Piëmonte al een keer mocht testen en die zich perfect leent voor de glooiende, goed onderhouden gravelpaden in Scandinavië. Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over en dus vullen we de autorit met babbels over gravelbikes, events en de plannen van BMC in de WorldTour. We missen haast het moment waarop we het vasteland inruilen voor Kimito. Het eiland ligt zo dicht tegen Finland aan dat je er via een kleine brug naartoe rijdt. Het lijkt wel alsof je een brug over de Schelde oversteekt, maar onder ons stroomt weldegelijk zeewater.

Ook opvallend: alle richtingaanwijzers zijn hier opgesteld in het Fins én het Zweeds. Het zijn de twee officiële landstalen van Finland. We zitten op het meest zuidwestelijke puntje van Finland en in deze streek wordt overwegend Zweeds gepraat. Best handig, want dat is als Nederlands spreken met een hete patat in je mond. Niet geheel onverstaanbaar dus. Anders is het echter met Fins: dat is een koeterwaals waar je werkelijk kop nog staart aan krijgt.

Typisch Scandinavië

Op Kimito deel ik een vakantiehuisje met enkele vrijwilligers die meehelpen met de organisatie van het evenement. En in de naburige huisjes op het domein, verblijven deelnemers die een heus weekendverblijf hebben geboekt. De Nordic Gravel Series, da’s duidelijk meer dan enkel graveltochten. Het blijkt een hechte community te zijn met mensen die jaarlijks meerdere NGS-events afvinken en voor wie samen eten, samen drinken en – hoe kan het ook anders in Finland – samen in de sauna zitten minstens even belangrijk is als samen fietsen.

Terwijl de organisatoren op vrijdagochtend alles in gereedheid brengen voor de warm-up ride die avond en voor het event de dag nadien, trek ik met mijn BMC Kaius eens op verkenning op het eiland. Schrik dat ik ergens terecht zal komen waar ik niet mag zijn, hoef ik alvast niet te hebben. Dankzij het ‘allemänsrëtten’ – Zweeds voor allemansrecht dus – mag je gaan en staan waar je maar wil, ook op private wegen. Kimito is voor de Finnen één van dé vakantieplaatsen bij uitstek. De meeste huisjes op het eiland zijn dan ook zomerverblijven van mensen die in Helsinki wonen en die ‘s weekends en tijdens vakantieperiodes hierheen trekken. Haast iedereen heeft zo’n zomerhuisje: de rode of gele houten hutjes met witte ramen zien er stuk voor stuk lieflijk uit en geven de streek die typisch Scandinavische aanblik.

Ook al komt het vakantieseizoen in Finland begin juni al goed op gang, op Kimito is het nog heerlijk rustig. Ik hoef er dan ook geen tekening bij te maken dat het zalig fietsen is in de naald- en berkenbossen op het eiland. Buiten een vos en een hert kom ik tijdens mijn ritje geen levende ziel tegen. Blijkbaar zouden er ook lynxen op Kimito leven: er staat dus niet voor niets eentje in het logo van de Nordic Gravel Series. Maar die beesten zijn zo schuchter, dat je meer kans hebt om Helmut Lotti in een lederen broek op het podium van Graspop te zien, dan om een lynx te spotten vanop je fiets.

Niet alleen de natuur is trouwens overweldigend: ook de grindwegen zijn gewoonweg eindeloos. Door de lange, strenge winters is het heel arbeidsintensief om asfaltwegen te onderhouden en dus is meer dan de helft van alle wegen in Finland bedekt met een laagje grind. Er is dus autoverkeer op de brede grindpaden, maar maak je geen illusies. Zo’n zes miljoen Finnen wonen verspreid over een land dat elf keer zo groot is als België. Autoverkeer is zowat het laatste van je zorgen wanneer je hier rondfietst.

Fins wasbordje

Wanneer ik terug aan de startplek arriveer voor de warm-up ride, neem ik eerst even de tijd om het landgoed te verkennen dat als uitvalsbasis dient. ‘Söderlångvik gård’ is een villa met omliggend park aan de kust, dat ooit de zomerresidentie was van Amos Anderson. Dat is een Fins zakenman die in de eerste helft van de twintigste eeuw fortuin verwierf als krantenuitgever en die zijn zuurverdiende centen graag in kunst investeerde. De collectie van de man is nog steeds te zien in de villa, maar het zijn vooral de prachtig onderhouden tuin en de appelboomgaard die mijn aandacht trekken. Bij ons zakt half Vlaanderen in april af naar Haspengouw om bloesems te zien, maar hier in Finland staan de appelbomen pas begin juni in bloei. Tussen de bloesems door geniet ik van het uitzicht over de fjord. Een mens zou haast vergeten dat er nog een rit op het programma staat…

Ik rep me naar de startboog van BMC en even later vertrekken we met een dertigtal enthousiastelingen voor een avondritje van zo’n veertig kilometer. De sfeer is gemoedelijk, het tempo wordt gedrukt en ik raak al snel aan de praat met een paar mensen. We maken kennis met een aantal kilometerslange gravelstroken waar we ook morgen overheen zullen knallen. Tegelijk is de rit ook een proevertje voor het hoogteprofiel van de tocht morgen. Twee jaar geleden mocht ik het fameuze ‘Finse wasbordje’ al eens aan den lijve ondervinden tijdens de Saimaa Cycle Tour. Die toertocht op de weg wordt weliswaar in een heel andere regio gereden, maar ook hier in het uiterste zuidwesten van Finland gaat het constant op en af. De hellingen zijn nooit lang of steil, maar de opeenvolging van korte knikjes gaat na een tijd wel in de kleren kruipen. Dat in combinatie met een stevige zeebries die over het eiland waait, maakt dat er morgen gedoseerd zal moeten worden.

Bier en sauna

Een dag als vandaag afsluiten in Finland, dat kan maar op één manier: in de sauna. Al heeft Maarten voor de deelnemers van de warm-up ride een ‘specialleke’ in petto. De rit eindigt op een feeërieke plek aan enkele blokhutten in een bos. Eén van die hutten is Finlands grootste ‘rooksauna’. We kunnen er met z’n dertig tegelijk in en het duurt wel de hele dag om de zweethut op een temperatuur van zo’n 65 graden te krijgen. Binnenin wordt de sauna verlicht met enkele honderden kaarsen en kan je afkoelen in een poeltje waarvan het water ongeveer 19 graden is. Al laat niemand zich kennen en wordt er na een potje zweten steevast gekozen voor het beekje buiten in het bos. Dat water is slechts drie graden warm! Heerlijk wat zo’n sessie met daaropvolgend ijsbad doet met je spieren. Ik ben niet zo’n saunafanaat, maar ik moet toegeven dat deze rooksauna een onvergetelijke ervaring is.

En ook in de sauna gaat het ‘socializen’ lekker door. Het cliché dat Finnen stugge Noorderlingen zijn, gaat alvast niet op voor de gravelcommunity in het land. Ik voel me hier meteen thuis en helemaal op mijn gemak. Zeker wanneer ik bij het buitenwandelen van de sauna ook meteen een frisse pint in mijn fikken geduwd krijg. De ‘Long Way Home’-radler is een biertje dat de Nordic Gravel Series samen met de lokale Coolhead Brewery uitbrengen. Ondanks het feit dat alcohol pokkeduur is in Scandinavië, heeft Finland wel een erg levendige biercultuur met ontelbaar veel ‘craft breweries’ zoals Coolhead. Ook op Kimito is er trouwens eentje. De plaatselijke IPA is een aanrader. En ook dit brouwsel gaat er even vlotjes in als limonade. Het alcoholpercentage is amper 2,5% en dus kan dit nog wel voor een recuperatiedrankje doorgaan.

Adrenaline

Van een land waar het tijdens de zomermaanden amper donker wordt ’s nachts, zou je verwachten dat ze absolute bazen zijn in het verduisteren van kamers. Niet dus: de gordijnen van het vakantiehuisje waar ik verblijf lijken wel bruidssluiers en ook het tapijt dat voor de gelegenheid dienstdoet als geïmproviseerde extra verduistering kan het zonlicht om vier uur ’s ochtends niet meer tegenhouden. Meestal ben ik een goeie slaper, maar door de adrenaline die de 120 kilometer lange tocht in mijn zenuwstelsel aanwakkert, ben ik vroeger uit de veren dan anders. Klaar om mijn zintuigen de kost te geven op Kimito.

De zon is van de partij, maar net als gisteren staat er een stevig windje. De echte bikkels fietsen vandaag 160 kilometer. Na 120 kilometer komen zij terug aan de startplek in Söderlångvik om nadien het laatste deel van het parcours nog een tweede keer te fietsen. Ik opteer voor ‘amper’ 120 kilometer, maar start wel samen met de deelnemers die er 160 zullen doen. Ik weet nu al dat ik onderweg vaak zal stoppen om foto’s en video’s te maken en zo win ik wat tijd. Bovendien vind ik het helemaal niet erg om hier in mijn eentje rond te rijden en volop indrukken op te doen.

Variatie in het landschap

Wanneer het startschot weerklinkt, wordt de beuk er meteen ingegooid en knal ik met de andere deelnemers vol gas richting de eerste gravelstroken van de dag en de passage door het kustdorpje Dalsbruk. In het Fins wordt die plaatsnaam – hou je vast – Taalintehdas! Ik laat het groepje hier al voor wat het is omdat ik mijn BMC Kaius 01 meteen even op een steiger wil zetten voor een foto. Aan de zuidkust van het eiland is de zee zo kalm dat het wel een meer lijkt. De vele kleine, rotsachtige eilandjes die Kimito aan deze kant omgeven, fungeren als natuurlijke golfbrekers.

Ik moet mezelf bedwingen om niet bij elk fotogeniek plekje halt te houden, want die zijn er in overvloed. Het typische beeld dat velen hebben van Scandinavië is dat het één gigantisch bos is. Dat klopt natuurlijk wel voor een deel, maar hier op Kimito is het landschap best gevarieerd. Er zijn veel boerderijen en dus ook akkers en weilanden waardoor je regelmatig open ruimte en mooie vergezichten voorgeschoteld krijgt. Je rijdt nooit tientallen kilometers aan één stuk door eentonige bossen en ook door de vele klimmetjes en afdalingen wordt het parcours nooit saai.

Er zit een goeie flow in de route, waarvoor parcoursbouwer Toni alle credits verdient! Deze tocht van de Nordic Gravel Series is geen race, maar voor wie toch even gas op de lolly wil geven zijn er onderweg drie getimede gravelsegmenten. Wetende dat ik tijdens het tweede deel van de tocht de wind vol op de snufferd zal krijgen, hou ik me toch maar gedeisd en geniet ik gewoon met volle teugen van de brede knisperpaden in de bossen en tussen de velden.

Geluk zit in een klein huisje

Na de eerste van vier bevoorradingen kronkelt het parcours richting de oostkust van het eiland. Het golvende grindpad dat de kustlijn volgt, is in principe de straat die mensen naar hun vakantiehuisjes aan de waterkant brengt. Elk buitenverblijf is er piekfijn onderhouden en heeft zicht op zee: je wordt er ongetwijfeld honderd jaar. Finnen zouden volgens één of ander onderzoek het gelukkigste volk ter wereld zijn. Ik zou het haast gaan geloven. Wanneer je je zomers in één van deze huisjes doorbrengt, dan kan het bijna niet anders dan dat je gelukshormonen door het dak gaan. Mijn dopamineniveau is alleszins torenhoog wanneer ik hier fiets en ook de serotonine die zoveel natuurpracht bij me opwekt, maakt dat ik de beentjes amper voel. Alhoewel: kort na de tweede bevoorradingspost blijkt dat het toch vooral de rugwind was die mijn soepele tred stimuleerde. Nu ik terug in westelijke richting fiets en de wind vol in het nadeel staat, voel ik dat er al wat frisheid uit de benen is geknepen.

Gelukkig kom ik onderweg Mathijs tegen, één van de deelnemers en ook een Belg die al een poos in Finland woont. Mathijs is hier een habitué. Hij nam vorig jaar deel aan dit event en kent het parcours intussen als zijn broekzak. We fietsen de rest van de tocht samen en hij kan me perfect aangeven welke lastige stukken we nog zullen tegenkomen onderweg en waar de wind ons parten kan spelen. Ideaal wanneer je de kilometers toch stilaan begint af te tellen. Het bolt een stuk lekkerder wanneer je onderweg een babbeltje kan slaan én je eens in een wiel kan kruipen om wat beschutting te vinden tegen de zeebries.

Kers op de taart

Die bries steekt pas echt de kop op wanneer we in de laatste twintig kilometer opnieuw een grindpad langs de kust opdraaien. Dat is deze keer de westkust van het eiland en hier heb je wél een echt zeegevoel. Geen vakantiehuisjes op deze plek, maar een fantastische ‘groad’ vlak aan het water. Ik kan de lokroep van de klotsende golven niet weerstaan en zet mijn BMC op de dikke keien van het rotsachtige strand voor wat ondertussen zowat de honderdste foto moet zijn. Ook dit grindpad is één van de getimede segmenten, maar dat laat ik niet aan mijn hart komen. Deze plek is een dikke vette kers op een overheerlijke taart en daar wil ik nog even ten volle van genieten. Mathijs is intussen al gewoon aan de natuur die in dit land zo overvloedig aanwezig is, maar voor mij is dit een meer dan welkome afwisseling met de gravelritten in ons dichtbevolkte Vlaanderen.

Voor de laatste kilometers heeft parcoursbouwer Toni nog een paar klimmetjes in petto en dus persen Mathijs en ik er nog eens alles uit wat erin zit. Alsof we de pasta en het pintje achteraf nog niet verdiend hadden. Wanneer ik aan de finish Maarten zie, vraagt die me uiteraard hoe het is geweest. Veel woorden hoef ik er op dat moment niet aan vuil te maken. De brede glimlach op mijn gezicht zegt genoeg…

Neem zelf deel aan de Nordic Gravel Series

Wil je ook weleens ‘Funbound’ gravelbiken in Finland? Perfect: ik kan het je ten zeerste aanraden! Het land en de gravelpaden zijn ronduit geweldig. Daarbovenop is Nordic Gravel Series een organisatie waar een team van gepassioneerde mensen achterzit. Met eigen ogen mocht ik zien hoe zij alles uit de kast halen om de deelnemers een gezellig en onvergetelijk weekend te bezorgen. ‘Gravel as it should be!’

Check alleszins de Nordic Gravel Series-website voor meer info.

Je hebt de keuze uit tochten in Finland, Zweden en eentje in Noorwegen.