Deel dit artikel:

La Reine: koninginnenrit in Zwitserland

De kans dat je nog nooit van La Reine hebt gehoord, is groot. Deze granfondo is voor vrouwelijke deelnemers voorbehouden. Het is een kleine organisatie bovendien met op 24 juni 2023 slechts 133 finishers over de twee afstanden samen. Klein maar fijn. Onze blogster Joyce stond mee aan de start en heeft het zich niet beklaagd.

Eerlijk. Ik had zelf ook nog nooit van La Reine gehoord. De granfondo strictly female – zo klinkt de leuze – was het slotstuk van een intensieve fietsweek op uitnodiging van Toerisme Zwitserland. Die had een groep samengesteld, bestaande uit 18 vrouwen uit de hele wereld. Stuk voor stuk influencers of journalisten uit onder meer Brazilië, China, Egypte, Zweden en Denemarken. En dus ook een afvaardiging uit België. Naast mezelf was ook Elke Bleyaert uitgenodigd, drijvende kracht achter The Women Peloton en vrouw van Jasper Stuyven.

Toerisme Zwitserland zet al enkele jaren campagnes op om het land te promoten bij vrouwen die houden van sport en beweging. Vorig jaar draaide de campagne rond alpinisme. Toen trok een internationale groep van 80 vrouwen naar de top van de Breithorn op 4164 meter hoogte. Het was de eerste keer dat zoveel vrouwen tegelijk een berg beklommen, meteen goed voor een wereldrecord.

Dit jaar lag het accent van de campagne op fietsen. Eerst trokken we twee dagen met onze groep offroad de bergen in (waarover in een latere blog meer). Het merendeel van de tijd maakten we tochtjes met de koersfiets. Voor we ons aan La Reine waagden, proefden we nog van andere Zwitserse fietsparadijsjes.

Lago Maggiore

Niet alle dames in de groep waren fervente fietsers. Maar goed dus dat we eerst twee virgin rides maakten om te wennen aan de fietsen. Als eerste fietsbestemming trokken we naar Locarno in het kanton Tincino. Je waant je er aan een van de grote Italiaanse meren in plaats van in Zwitserland. Logisch ook, want het meer trekt zich van de landsgrenzen geen zak aan en loopt nog 65 kilometer lang door bij de zuiderburen. Je zit in Locarno aan het Lago Maggiore.

Zigzaggende smalle baantjes van onberispelijk asfalt stuwen je de bergflanken naast het meer omhoog. Palmbomen en bloeiende bougainvillea aan de kant van de weg scheppen helemaal een zuiders kader. Rij je weg van het meer dan wordt het heel snel erg bergachtig met mooie kloven en prachtige bruggen over woeste bergriviertjes. Ben je naast fietser ook bourgondiër, dan heb je de luxe om in de omgeving van Locarno te kiezen uit de meest exquise restaurants.

Gotthard

Met klimmetjes van twee of drie kilometer rond Locarno raak je natuurlijk niet opgewarmd voor een echte granfondo. Daarom verhuisde ons gezelschap twee dagen voor La Reine naar Airolo. Kenners weten dan hoe laat het is. In Airolo vat je de klim aan naar de Passo del San Gottardo of de Tremolapass. Een naam die klinkt als een bel. Toeristen op doorreis naar het zuiden nemen eerder de Gotthardtunnel die in 1882 werd aangelegd. Toch blijft de Gotthardpas ook nog vlotjes toeristen aantrekken. De ruwe berglandschappen langs de klim zijn een feest voor het oog. Neem er ook nog een indrukwekkende sliert haarspelbochten bij en je krijgt een aantrekkingspool voor klimgrage fietsers.

De naakte cijfers van de Gotthardpas dan. Vanuit Airolo is het 14,9 kilometer fietsen waarbij je 949 hoogtemeters overwint. Echt steil wordt het nooit. Alleen: een groot deel van de route is aangelegd in kasseien. Gelukkig goed berijdbare kinderkopjes maar toch vloek je er op de lange duur op. Zeker de dames in ons gezelschap die geen ervaring hebben met klimmen op de fiets. Gelukkig heeft partner BMC ook enkele elektrische fietsen voorzien, waardoor toch iedereen zonder problemen bovengeraakt.

De laatste 6 kilometer rij je uitsluitend over kasseien. Tegelijk vormt de weg een slang van 24 haarspeldbochten. Die liggen zo dicht op elkaar dat je bij wijze van spreken op de helm van de renster onder je zou kunnen spugen. Omdat er geen punten te verdienen vallen, neem ik in enkele bochten de tijd om foto’s te nemen en de andere meisjes aan te moedigen. Ik geraak zonder problemen boven. Toch zie ik duidelijk geëmotioneerde vrouwen in onze groep die blij zijn dat ze de top hadden gehaald. Wat zou dat geven tijdens een granfondo met meerdere beklimmingen …

Er wacht ons een transfer van meer dan drie uur naar het kanton Berner Oberland waar La Reine zich afspeelt. De klim zit niet alleen in de benen. Sommige vrouwen dommelen in. Recuperatie is belangrijk.

Dikke banden

Pietje precies als ik ben, ga ik bij de mensen van Toerisme Zwitserland een potje zagen. In het fietsenpark van BMC is er geen enkele fiets die ze perfect op mijn maat kunnen afstellen. Meer nog: mijn maat zit er niet tussen. Op de Gotthardpas liet de slechte bikefitting zich al voelen in mijn onderrug en knieën. Bang voor blessures tijdens een lange rit vraag ik of ik nergens anders een fiets kan huren. Ik ben zelfs bereid er flink voor te betalen. Zonder geschikte fiets, geen granfondo voor mij, zo opper ik. Een beetje voel ik me een ambetanterik. Anderzijds maak ik de bedenking dat geen enkele mannelijke wielertoerist een granfondo zou rijden op een fiets die twee maten te groot of te klein is. Ergers betreur ik zelfs dat een fietsenmerk niet voor alle dames de perfecte fiets heeft voorzien. Toch het minste dat je mag verwachten als je een fietstrip organiseert onder het motto ‘100% women’?

Organisator Sarah van Toerisme Zwitserland verzet hemel en aarde en komt op vrijdagavond met goed nieuws: er is een huurfiets in maat 51 in het hotel geleverd. Ik kan haar wel kussen. Opgelucht als ik ben, ga ik polshoogte nemen. Het blijkt een vrij zware gravelbike te zijn – racefietsen waren niet meer beschikbaar – met dan ook nog eens banden met grof profiel. Dat wordt stampen op de granfondo! Ik berg meteen mijn plannen op om het gaspedaal volledig in te duwen en het beste van mezelf te geven. Even twijfel ik om te kiezen voor de mediofondo van 87 kilometer. Toch lonkt de granfondo van 138 kilometer en 3000 hoogtemeters te veel.

Twijfels voor de start

De start van La Reine ligt in het mondaine Gstaad waar de rijken der aarde graag op wintersport komen. Het voelt bij het opstaan ook een beetje winters aan. Ochtenden in de bergen kunnen berekoud zijn. Dat is ook het geval in de ochtend van zaterdag 25 juni. De zon raakt nog net niet over de bergen en doet de temperatuur in het dal flink zakken. Een extra jasje om tot aan de start te fietsen, is geen overbodige luxe. Ook al zullen we het de rest van de dag niet meer nodig hebben want de weersvoorspellingen zijn zomers.

Als deelnemer heb je de keuze om te starten om 7 uur of 8 uur, afhankelijk van je verwachte gemiddelde snelheid. Met de gravelbike verwacht ik geen recordtempo’s dus stamp ik al rond 6 uur mijn ontbijt naar binnen. We zijn met vier van de 18 dames die de vroegere start zullen nemen. Het grootste deel van de groep start een uur later. Daar zitten kanonnen tussen die voor de prijzen zullen meerijden, maar evengoed meisjes zonder klimervaring die voor de korte afstand kiezen.

Het is stil aan het ontbijt. Ik ben de enige met echte granfondo-ervaring. De Egyptische Nouran gaat resoluut voor de korte afstand. De Chinese Jiajia is er nog niet uit. Ook de Australische Farinaz, met wie het de voorbije dagen goed klikte, twijfelt. Ze denkt de lange afstand niet aan te kunnen. Ik vraag of het verschil zou uitmaken als ik bij haar blijf. Ik ben iets sneller dan haar, heb ik op de Gotthardpas gemerkt. Nu ik met de gravelbike er toch niet alles kan uithalen, kan ik er maar evengoed een plezante dag van maken en tegelijk een reisgenootje steunen. De knik van Farinaz komt zonder aarzeling. “That would be so great.

Beperkte tijdsregistratie

La Reine heeft een aparte wedstrijdformule. Er is geen tijdsmeting. Toch niet voor het volledige parcours. Alleen op enkele klimstroken wordt de tijd geregistreerd. Langs de weg staan bordjes die aanduiden waar de chrono begint te lopen en waar die stopt. De som van die metingen bepaalt de einduitslag. De pure klimmers zijn dus in het voordeel. Je kan dat betuttelend tegenover vrouwen vinden om ze niet het hele parcours in wedstrijdmodus onder te dompelen. Anderzijds is een formule als die van La Reine een ideaal opstapje om van een granfondosfeer te proeven. Het gaat ook gevaarlijke, jachtige toestanden in afdalingen tegen, want geen enkele afdaling is in de tijdsregistratie opgenomen. Je kan dus zoveel tijd nemen als je wil. Hetzelfde geldt voor de bevoorradingen waar het geen rol speelt hoelang je er blijft plakken.

Dat verklaart wellicht waarom er om 7u geen flitsende groepsstart is. Op het moment dat het startsignaal gegeven wordt, trekt de groep zich maar traag op gang. Het is duidelijk dat het merendeel van de deelnemers er gewoon een fijne dag van willen maken. Wie mee wil doen voor de podiumplaatsen heeft nog tijd zat tot de eerste strook waar het wel om de knikkers gaat.

Bendevorming

Al meteen is het klimmen. De regenvestjes en armstukken gaan al snel uit. Ik blijf zoals beloofd na elke klim op Farinaz wachten. Ik vind het niet erg. Ik geniet van de rust in de bergen en de overdonderende natuur. Als Farinaz me opnieuw vervoegt, lachen en zingen we wat af. “Who run the world?” “Girls, girls!” Afin, we zingen op de stroken waar het minder steil is. Af en toe worden ons peststroken voorgeschoteld met stijgingspercentages tot makkelijk 14, 15 procent.

Lang blijven we niet met ons tweetjes. Als we op de eerste bevoorrading – met havermoutpap! – bijna vertrekken, komt de Chinese Jiajia aan. Altijd met de glimlach, zelfs op de Gotthard toen ze als allerlaatste bovenkwam. Ze moet niet lang halt hebben gehouden op de bevoorrading, want na de lange afdaling en op een vlakker tussenstuk duikt ze ineens in ons wiel. Veel kunnen we niet babbelen want Jiajia’s Engels is ronduit slecht. Toch lijkt ze blij te zijn met ons gezelschap.

“Hi girls!!!” Nog volk. De dames van de tweede groepsstart om 8 uur halen ons een voor een in. Ze rijden in kleine pelotons. Vaak aan een rotvaart. Ik zie bekende gezichten uit ons internationaal gezelschap. Pas later zullen we horen dat er een paar van onze nieuwe vriendinnen van de afgelopen week op het podium staan, zowel op de korte als de lange afstand. Straf!

Bij ons ligt het tempo lager. Veel lager. Als we aan de splitsing komen, pols ik bij Jiajia of ze wel zeker is dat ze de lange afstand zal doen. Ze fietst wel regelmatig in China maar vlak. Ik begrijp dat haar afstandsrecord rond de 100 kilometer ligt, zonder hoogtemeters. Ik twijfel of het wel verstandig is om de kortere weg links te laten liggen. Toch knikt ze zonder aarzelen van ja. Overleg met Farinaz. Straks komen er weer wat langere beklimmingen aan en Jiajia blijft telkens ver achter. “Op die manier finishen we nog buiten tijd”, zegt Farinaz. Ik oordeel dat als ik op eentje kan wachten, ik er ook op twee kan wachten. En dat ik Jiajia liever niet alleen achterlaat, omdat ik verwacht dat ze nog in de problemen zal komen. En wat morele steun goed van pas kan komen. Farinaz gaat overstag. “Je hebt gelijk. Ooit was ik ook die beginneling en werd ik niet graag achtergelaten. Daar draait het uiteindelijk om in zo’n vrouwenevent: elkaar helpen. Het is goed, we blijven samen.”

Bossen, meren en scheetjes

De grafieken op onze gps zijn verraderlijk. Beklimmingen met een gemiddelde van 7 procent blijken een aanloop van vals plat te kennen met een finish tussen 15 en 20 procent. De namen van de beklimmingen zeggen me niks. Maakt op zich niks uit, ze scoren hoog op vlak van schoonheid. De ene keer met zicht op een meer in de diepte. Een andere keer rij je door een prachtig bos. Of vergezel je tijdelijk een kudde koeien die hun klingelende bellen laten echoën over de afhellende bergweide.

Intussen stijgen de temperaturen naar zweetreetniveau. De handen glippen weg op mijn stuur. Op de zonnebril verschijnen ambetante vlekken van zweet gemengd met zonnecrème. Zowel Farinaz als ik krijgen last van onze maag en darmen door de warmte. Ik weet niet meer wie van ons tweeën het eerst was, maar plots laten we scheetjes in elkaars buurt. “Normaal heb je daar jaren voor nodig in een vriendschap! Wat een granfondo samen rijden al niet teweegbrengt!”, lachen we.

Een goeie 30 kilometer voor het einde wacht ons de laatste lange klim. Zoals wel meer beklimmingen in deze regio is het begin verraderlijk eenvoudig. In de buurt van het azuurblauwe Lac d’Hongrin zitten de smerigste stukken. Mijn benen draaien vierkant, ik klink ineens als een astma-patiënt. Mijn mond plakt maar het water in mijn bijna lege bidon is zo warm als thee.

Bezemwagen

Op de top komt na een tijdje Farinaz helemaal rood aangelopen boven. Nog voor ze van haar fiets stapt, zijn daar al de eerste tranen. “Dit is zo zwaar. Ik had nooit gedacht dat het me zou lukken.” Ik verzeker haar dat het zwaarste definitief achter de rug is. Inzoomend op de gpx zie ik niks meer om schrik van te hebben. Wat schaduw opzoekend onder de bomen moeten we eindeloos lang wachten op Jiajia. Tot ze plots bovenkomt. Daar is weer die eeuwige glimlach. Wat een karakter heeft die vrouw!

Het besef daalt over ons neer dat we nooit meer binnen de tijd kunnen finishen. Wat nog erger is: de laatste bevoorrading zal eveneens al dicht zijn. En we zitten alle drie zonder drinken. Onderweg hebben we al een paar keer onze bidon kunnen bijvullen aan bronnen maar nu komen we helaas niks meer tegen.

Gelukkig is er in het dorpje aan de voet van de afdaling een winkeltje waar we een paar frisdrankjes en water scoren. We zitten uit te hijgen in het gras naast de winkel als er plots een man naar ons toekomt. Hij heeft de stuurbordjes aan onze fiets gezien. “Jullie nemen deel aan La Reine? Zijn jullie nog in wedstrijd of niet? Ik ben de bezemwagen en ben pijltjes aan het verwijderen.”

Het is gebeurd. We zijn de laatste in wedstrijd. We kunnen ermee lachen. Als we na nog twee makkelijke klimmetjes koers zetten naar de finish in Saanen zijn we blij als eerstecommunicantjes. Ik zie tranen in de ogen van mijn gezellinnen als ze finishen. Trots dat ze ‘t volmaakt hebben. Trots dat ze hun grenzen hebben verlegd. “Thank you, mama’s”, knuffelt Jiajia ons. Ik geniet met hen mee. Dat ik hen mentaal vooruit gestuwd heb, is ook voor mij een kleine overwinning. Op deze manier beleefde ik een granfondo nog nooit. En ik besef dat deze ondanks het erbarmelijk eindresultaat misschien wel de meeste voldoening gaf. Zolang vrouwen mekaar helpen en ondersteunen, kunnen we allemaal queens zijn.

Fiets zelf La Reine

Een nieuwe datum voor 2024 is er nog niet. Hou alvast hun website in de gaten: www.lareine.cc

Meer 100% women in Zwitserland

Zwitserland stimuleert vrouwen om op een actieve manier het land te verkennen. Er zijn meer dan vijftig fietspakketten uitgewerkt exclusief voor vrouwen, al dan niet op eigen houtje of met een gids. Keuze tussen tochten van één dag of meerdere dagen. Check ze via deze link.