De kortste nacht: een tocht door het donker in Flanders fields

Mijn huisgenoten begrepen er niets van. Bakkers werken ‘s nachts, net als verpleegkundigen, bewakers en orderpickers. Maar na zonsondergang 200 kilometer fietsen terwijl het net zo goed overdag kan? Alle pogingen om het uit te leggen vielen op een koude steen. Toegegeven, veel rationele argumenten kon ik niet opwerpen. “Het lijkt me wel leuk.” Dat was het zowat. De opmerking over de in prachtig pikzwart gehulde landschappen die ik ongetwijfeld zou aanschouwen, liet ik aan me voorbij gaan. Soms is het beter toondoof te zijn voor ironie. 

Gelukkig was ik niet de enige zonderling die het weekend zou inzetten met een nachtje door op de fiets. Bij branderij Grootmoeders Koffie in Gullegem tref ik een twintigtal vermetele zielen met hetzelfde plan. De barista zet er krachtige espresso’s die de zintuigen op scherp moeten houden want het noodlottige ongeval van Gino Mäder zit nog vers in het geheugen en herinnert ons eraan dat fietsen nooit zonder gevaar is.

Safety first

Kris, parcoursbouwer en gids van dienst, benadrukt het daarom nog ‘ns tijdens zijn briefing: “Hou het veilig!” Wowow heeft fluo vestjes voorzien, Sigma zorgde voor extra lampjes. Als wij ons kopje erbij houden, komt het dus wel goed. “De politie houdt drugscontroles vannacht,” waarschuwt Kris, “een laatste shot cafeïne kan nog net, amfetamines nemen we niet mee.” Gestut tussen een opzichtige pilootwagen en een volgwagen vol proviand en reservewielen, rijden we twee aan twee westwaarts de allerlaatste zonnestralen van 23 juni tegemoet.

Tunnelvisie

Iedereen heeft weleens in het donker gefietst, naar school of naar het werk. Maar meestal doen we dat niet in groep en bepalen we zelf de snelheid. Op de kronkelende baantjes richting Beselare wekt de afnemende zichtbaarheid de indruk dat we sneller rijden dan de GPS aangeeft. Panoramisch zicht wordt al gauw vervangen door tunnelvisie, afgelijnd door de lichtkoker die vanaf het stuur de weg wijst. Kopduo Kris en Bart levert voortreffelijk werk, ze zorgen voor een gelijkmatig tempo waardoor het wennen aan die ongebruikelijke omstandigheden stressloos verloopt. “Is dit de Menenpoort?” hoor ik. Na 26 km is iedereen al dermate geadapteerd aan het duister dat het plots opdoemende Ieperse monument ons eraan herinnert dat het opmerken van herkenningspunten niet evident zal zijn.

’t zwin in de bjitn gejoagd

We doorkruisen Dikkebus en De Klijte. De hardwerkende West-Vlaming is geen nachtbraker, de dorpjes liggen er vredig bij. Alleen de laatste plakkers op de caféterrasjes zorgen voor enig animo wanneer hun drinkgelag wordt opgeluisterd door een groep knipperende, flikkerende tweewielers. Ze moedigen ons aan met applaus en luid dronkemansgewauwel. Mogelijk beledig ik hiermee het lokale patois, maar voor een Antwerpenaar is nagenoeg elke taal die aan de andere kant van ‘t Scheld wordt gesproken, onverstaanbaar.

Hoogste punt

De Rodeberg – de enige hindernis op het traject – zorgt heel even voor verbrokkeling. Enkelen verliezen voeling met de hoofdmacht. De mijzelf toegeëigende functie van laatste man, noopt mij tot wachten op de top. Een half minuutje later bereiken ook de gelosten het hoogste punt van de rit. Ze hebben slim voor een comfortabel beenritme gekozen en lijken niet over de rooie te zijn gegaan. Alles onder controle. Toch? De hekkensluiter schakelt meteen fors bij en maakt bergaf flink vaart richting Westouter, waar we een eerste keer halt houden. In een mum van tijd verdwijnt hij uit het zicht, ver voor het schijnsel van mijn lamp. Gelukkig tref ik hem breed lachend bij de open achterklep van de volgwagen die ruim voorzien is van sportvoeding en koffie. Nee, hij heeft absoluut geen risico’s genomen en alle straatmeubilair haarscherp opgemerkt en probleemloos ontweken. Zijn betoog is zo overtuigend dat ik mijn geloof in de mensheid niet in twijfel wil trekken en met een gerust gemoed verder zal rijden. Ik hoef de rol van beschermengel niet al te fanatiek op te nemen.

Laagste punt

Volgen enkele kilometers geflirt met de Franse republiek en passages door Abele, Watou, Proven en Roesbrugge-Haringe. Beveren blijkt in een even platte polder te liggen als de Wase gemeente met dezelfde naam. Leisele en Houthem zijn bezwaarlijk metropolen te noemen maar de namen doen wel een belletje rinkelen tot ver buiten de gouw, koersliefhebbers weten immers dat De Moeren nu vlakbij is. De Moeren is eigenlijk slechts een piepklein polderdorp met een honderdtal inwoners, maar het staat vooral symbool voor het hele drooggelegde gebied rond Adinkerke – het laagste punt van België – waar de wind vrij spel heeft. Doorgaans waait het er dusdanig krachtig dat zelfs doorgewinterde profs er met knikkende knieën heen rijden, beducht voor waaiers en bloedsmaak in de mond. Niets van dat op deze midzomernacht. Bries noch zucht. De Moeren slaapt.

Olé pistolé

De weersomstandigheden zijn trouwens al heel de tijd perfect, na een hete dag is het heerlijk koel geworden. Mouwstukken kunnen, doch zijn geen must. Het fluo jack over het zomershirt reguleert feilloos de temperatuurhuishouding. Zonder calamiteiten gaat het via Veurne naar Nieuwpoort, waar we bij de vismijn een tweede keer halt houden. Een karrevracht aan sandwiches met kaas of ham stilt de honger. Het werk van Tamara, tevens chauffeuse van de volgwagen, die de broodjes heeft belegd, wordt algemeen geapprecieerd. Zij verdient de eretitel van patrones der nachtfietsers.

De zilte geur verraadt haar aanwezigheid, maar de zee blijft in Middelkerke aan het oog onttrokken door de hoge lintbebouwing. Een week voor het begin van de grote vakantie zijn de blokken met tweede verblijven algeheel verlaten. Akkoord, het is al lang voorbij bedtijd maar achter geen enkel venster valt een teken van leven te bespeuren. Nergens ter wereld worden meer slaapmiddelen geslikt dan in Vlaanderen. Zou er een verband zijn? Het omgooien van het dag-nachtritme maakt de vreemdste gedachten los.

Meditatie

Na 120 km ronden we de luchthaven van Oostende, onze start- en aankomstplaats ligt nu in het zuidoosten. Via Leffinge en het Nieuwpoortse spaarbekken draaien we het jaagpad langs de IJzer op. Een twintigtal kilometer lang meanderen we door het stilste platteland. Ook in de groep zijn de meeste gesprekken gestokt. Misschien vergt het gevecht tegen de slaap alle energie, ik hou het eerder op de dubbele metronoom vooraan het pelotonnetje. Kris en Bart hebben de cruisecontrol knop ingedrukt en leggen een welgevallige kruissnelheid op, hun bezwerende mantra voor de benen, die constante omwentelingen maken, creëert een haast meditatieve toestand.

The smell of coffee in the morning

Diksmuide is de laatste stopplaats. Terwijl onder de IJzertoren de bidons nog één keer worden bijgevuld, onderneemt het ochtendgloren al schuchtere pogingen om door te breken. Bij Poelkapelle, een half uur later en vijftien kilometer verder, is het daglicht al krachtiger dan onze fietsverlichting, maar precies bij het omcirkelen van Tyne Cot Cemetery In Passendale, breekt de zon helemaal door. Een prachtig, poëtisch toeval. Het vriendelijk glooiende terrein met een enkel streepje ochtendnevel, staat in schril contrast met de gruwel die de gesneuvelden die er begraven liggen, hebben ervaren. Zuid-West-Vlaanderen schudt de lakens af en onthult zich als een aanlokkelijke fietsomgeving. Al zal dat voor een andere keer zijn, zelfs de kortste nacht is stilaan lang genoeg geweest. In Sint-Eloois-Winkel wijzen blauwe borden de weg naar Gullegem en dat is goed. Ik kan de verse koffie haast ruiken, onderschat nooit de kracht van verbeelding.

Ontbijt

Op enkele lekke banden na is Grinta!’s eerste night ride – 202 km met een beweegtijd van 6u30 – vlekkeloos verlopen. Een rijkelijk ontbijt bij aankomst is de kers op de taart. De tevreden geluiden rondom de tafel bevestigen mijn aanvoelen: dit is voor herhaling vatbaar.

Jetlag

In de wagen, onderweg naar huis, probeer ik me te herinneren hoe je best een jetlag pareert. Gewoon de dag doorsteken en ‘s avonds op het gebruikelijke uur gaan slapen? Dat was het. In ieder geval, de volgende keer zal ik die wijsheid ook toepassen. Het korte middagdutje dat ik mezelf gun, groeit uit tot een middellange coma waaruit het zwaar ontwaken is. De doffe kop zou alsnog doen vermoeden dat ik de nacht niet op de fiets maar op een West-Vlaams caféterras heb doorgebracht.

#Ridetogether

Grinta! serveert dit jaar nog drie groepsritten, meer info hierover vind je via deze link.
De eerstvolgende social ride is Rondom Zeeland XL op zaterdag 23 september. Inschrijven kan hier.