100% Getest: Shimano Ultegra R8000

Ultegra is sinds jaar en dag het ‘kleine broertje’ van Dura-Ace. Die laatste racegroep is altijd weer de eerste die vernieuwd wordt waarna de verbeteringen in de daarop volgende jaren op Ultegra- en 105-niveau worden doorgevoerd. “En dat is deze keer niet anders. Ultegra is direct gelinkt aan Dura-Ace omdat er enorm veel Dura-Ace technologie in de nieuwe Ultegra zit. En ik denk dat Ultegra R8000 dichter bij de Dura-Ace spullen aanleunt dan ooit voorheen”, zegt Shimano Road Product Manager Tim Gerrits.

De Ultegra line-up is identiek aan die van Dura-Ace wat betekent dat er keuze is uit vier groepen. Ofwel ga je voor elektronische derailleurs en schijfremmen, ofwel combineer je elektronische derailleurs met velgremmen, mechanische derailleurs met velgremmen kan ook of je opteert voor mechanische derailleurs met schijfremmen. Alle Ultegra-onderdelen van de jongste generatie hebben een cijfer-lettercombinatie die eindigt op R8000.

Omdat Ultegra op een minder gefortuneerd publiek mikt dan Dura-Ace, moeten de Ultegra-onderdelen goedkoper zijn. Zodat ze met iets andere materialen gemaakt worden wat zijn impact heeft op het gewicht. Bij Shimano spelen ze open kaart. “Het klopt dat enkele onderdelen iets zwaarder zijn geworden, maar dat komt omdat we heel veel technologie en functies hebben toegevoegd”, argumenteert Gerrits. Het zijn trouwens vooral de groepen met velgremmen die wat zwaarder zijn geworden want de nieuwe constructie van de remmen (met een interne verstevigingsbeugel voor meer remkracht) gooit wat meer grammen in de weegschaal. Concreet: een Dura-Ace R9100 groep (mechanisch schakelen + velgremmen) weegt 2.176 gram. De oude Ultegra 6800 groep in dezelfde configuratie woog 2.466 gram terwijl de nieuwe R8000 onderdelen op 2.512 gram komen. We hebben het dus over 46 gram, wie daar een drama van maakt mag zich inschrijven voor het WK muggenziften achter derny’s.

Nagenoeg alle technologie die Dura-Ace R9100 in de aanbieding heeft, vind je ook in Ultegra R8000 terug. Hollowtech II crankstel met 46-36, 50-34, 52-36 en 53-39 kettingbladen? Check. 11-speed cassettes in 11-25, 11-28, 11-30 en 12-28? Check. Met daar bovenop (tromgeroffel) een 11-32, 14-28 en … 11-34 zodat je met een compact crankstel en deze laatste cassette één op één kunt rijden. Het grote verschil met Dura-Ace is dat die groep aan één derailleur genoeg heeft om alle beschikbare cassettes te schakelen. Op Ultegra R8000 niveau heb je een derailleur met korte en lange kooi (dat geldt zowel voor mechanisch als elektronisch schakelen) waarbij de SS-derailleur (met korte derailleurkooi) alle cassettes van 11-25 tot 11-30 kan schakelen. De GS-achterderailleur met lange kooi wordt geadviseerd vanaf de 11-28 cassette en is noodzakelijk voor de 11-34 cassette. De nieuwe achterderailleurs volgen trouwens het Shadow-design waardoor ze –net als de MTB-derailleurs- onder de cassette veel beter beschermd hangen dan ernaast. Goed nieuws voor de veldrijders is dat de veer in de nieuwe Ultegra-achterderailleurs een stuk krachtiger is geworden waardoor de ketting op hobbelig terrein veel beter op zijn plaats wordt gehouden. Bij de groepen hoort een nieuw PD-R8000 racepedaal van 248 gram per set.

Net als de Dura-Ace Di2 shifters kan je bij de Ultegra exemplaren kiezen uit drie schakelmodi: manual (jij kiest zelf wanneer je vooraan schakelt), semi Synchro Shift (de achterderailleur compenseert een paar kransjes als je vooraan schakelt) en full Syncro Shift (de voorderailleur schakelt zelf als je een slechte kettinglijn rijdt).

Ook hier zit de junction unit waarmee je alles instelt in de rechter stuurdop en vanaf de computer, tablet en de app op je smartphone valt de hele elektronische mikmak in te stellen. Mecaniciens die al ervaring hebben met nieuwe Dura-Ace zullen de Ultegra R8000 derailleurs probleemloos afstellen, de rest zal toch de handleiding eens goed moeten bestuderen. De compleet nieuwe constructie van de voor- en achterderailleur wijzigt immers heel wat op vlak van installatie en afstelling. Vooral bij de voorderailleur wordt het wennen want de kabel wordt daar op een heel andere manier naar de derailleur geleid én de lange arm verdween. Dat laatste vooral om bij frames met een korte liggende achtervork vlak achter de zitbuis meer ruimte te creëren voor bredere banden. Heel binnenkort krijgt de 105-voorderailleur trouwens een tussentijdse upgrade, precies om ook op 105-niveau de compatibiliteit van de voorderailleur met brede banden.

Van brede banden gesproken: de nieuwe velgremmen zijn compatibel met banden tot 28 mm, de schijfremmen maken gebruik van de one-way bleed technologie. De remschijven volgen het design van Dura-Ace, maar zijn herkenbaar aan de zilverkleurige koelvinnen (zwart bij Dura-Ace omwille van een speciale coating).

Rest uiteraard de belangrijkste vraag: hoe rijdt dat nu? Op de eerste twee dagen van het perskamp kon ik al met Ultegra Di2 met velgremmen rijden, in de voorbije week in Vlaanderen al met mechanische Ultegra derailleurs en velgremmen. Later tijdens het perskamp komen de schijfremmen aan bod. Zowel de mechanische als elektronische rem/schakelgrepen liggen net als hun duurdere Dura-Ace broertjes bijzonder goed in de hand. Een enkeling tijdens het perskamp klaagt over remgreeprubbers die niet strak genoeg spannen, maar daar heb ik zelf nog geen enkele last van gehad. De diameter van de hoods is verkleind en de remgrepen zelf liggen bijzonder goed in de hand. De instelbaarheid van het hele Di2-systeem is een groot pluspunt, net als het bijzonder efficiënte schakelgedrag, ook onder zware belasting. Schakel je achter terwijl je op de trappers loopt, dan komt daar enorm veel herrie bij kijken, maar snel en precies schakelen doet die Ultegra wel. De mechanische derailleurs schakelen ook alweer een tikkeltje beter dan hun voorgangers en zitten de Dura-Ace mechanische derailleurs verdomd dicht op de hielen. De velgremmen –en zeker de voorrem- zijn beduidend krachtiger geworden dan de vorige versie en wel in die mate dat wie ‘oude’ Ultegra remmen gewoon is, zal moeten wennen aan die extra remkracht. Esthetisch is de Ultegra R8000 sowieso weer een grote stap voorwaarts. Morgenochtend meer nieuws, ook over de beschikbaarheid van de onderdelen en de adviesprijzen. Stay tuned!